Co nowego?

W 1412 roku Władysław Jagiełło pożyczył Zygmuntowi Luksemburczykowi 37 tysięcy kop groszy praskich.

Korona Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie po wygranej Wielkiej Wojnie z Zakonem (1409-1411), na mocy postanowień I pokoju toruńskiego (1411) otrzymały od państwa krzyżackiego w ramach odszkodowań wojennych 10 milionów groszy praskich. Rok później, król Zygmunt Luksemburczyk, (który był stroną w konflikcie polsko – krzyżackim) zwrócił się do króla Władysława Jagiełły z prośbą o pożyczkę. Prowadził dość ekspansywną politykę i potrzebował pieniędzy na kolejną wyprawę. Umowa między monarchami została zawarta 8 listopada 1412 roku w Zagrzebiu. Pożyczana kwota opiewała na 37 tysięcy kop (2 220 tys.) groszy praskich i była wypłacona, w obecności świadków, na zamku Dunajec w Niedzicy. Jako zastaw Korona Królestwa Polskiego otrzymała Lubowlę, Gniazda, Podoliniec oraz 13 innych miast spiskich wraz z przynależnościami (Biała Spiska, Lubica, Maciejowce, Nowa Spiska Wieś, Poprad, Spiska Sobota, Wierzbów, Straże, Ruszkinowce, Wielka, Spiskie Podegrodzie, Spiskie Włochy, Twarożna i 15 wsi).

Z zastawionych terenów utworzono starostwo spiskie, z siedzibą na zamku w Starej Lubowli, którym zarządzali starostowie. Jednym z pierwszych starostów spiskich był Zawisza Czarny z Garbowa, najsłynniejszy polski rycerz, inni to m.in.: Piotr Kmita Sobieński, Andrzej Kościelecki czy Kazimierz Poniatowski. Najdłużej tę funkcję sprawował ród Lubomirskich.

Dług nigdy nie został spłacony, dlatego aż do 1769 r. (357 lat) te tereny należały do Królestwa Polskiego. Wtedy to Maria Teresa rewindykowała te ziemie na rzecz Węgier zapoczątkowując tą aneksją rozbiory Polski.

W obliczu zmian polityczno-gospodarczych po I wojnie światowej i rozpadu Austro-Węgier, Spisz stał się obszarem spornym. Trwał o niego konflikt między Polską a Czechosłowacją, rozstrzygnięty w 1920 r. decyzją rady ambasadorów w Spa, na mocy której Rzeczpospolita otrzymała 13 wsi na Zamagurzu, w tym Niedzicę wraz z zamkiem Dunajec.

Oryginał dokumentu znajduje się w Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie, w MZZN można zobaczyć jego kopię.