Co nowego?

Początek rodu Salamonów sięga XIV wieku. Posługiwali się wówczas nazwiskiem Alap i zamieszkiwali majątek o tej samej nazwie, leżący w komitacie Fejer. 

Janos Alapi w XIV w. był sędzią podrzędnym tego komitatu. Następnie Andras Alapi podarował dobra swoim synom: Salamonowi i Barnabie. Być może od imienia pierwszego z nich wzięło się nazwisko Salamon. W 1432 roku król Zygmunt Luksemburczyk nadał Istvánowi Alapi prawa własności do swoich dóbr. Wieś wzmiankowano w różnych dokumentach, m.in. w liście darowizny od króla Macieja Korwina w 1464 roku. W czasie podboju tureckiego wieś wysiedlono, a Salamonowie na ponad sto lat opuścili hrabstwo Fejer i przenieśli się do komitatów zachodnich: Zala, Vas, Sopron i Győr. Akt darowizny został odnowiony w 1628 r., ale Salamonowie powrócili na swoje ziemie dopiero w 1 poł. XVIII w. W tym okresie wieś miała być zasiedlona przez Serbów. Często też wydzierżawiano te posiadłości. (Wśród wielu dzierżawców znalazł się m.in. Ferenc Roth, którego krewna, Johanna Janka Roth poślubiła Józsefa Telekiego). Na przełomie XVII/XVIII wieku Alap przyłączono do prepozytury Szekesfehervar. W 1731 roku Farkas, Samuel i Laszlo Salamon wykupili zastaw i powrócili do Alapu z majątku Balosa w komitacie Vas. Ze względu na rozrośnięcie się rodu na przełomie XVIII/XIX w. majątek w dużym stopniu uległ podziałowi. Pomimo długów Salamonowie potrafili w miarę możliwości dbać o swoje dobra. Na przykład Ignacne Salamon sprzedała posiadłość w hrabstwie Zala tylko po to, aby spłacić długi męża i uratować ziemie dziedziczne.

 Najbardziej znanymi przedstawicielami Salamonów był Farkas (XVIII w.), który walczył w wojnie o sukcesję austriacką (1740-1748) przeciw Prusakom. Gdy w 1742 roku dowodzący wojskiem podpułkownik zginął, Farkas, jako porucznik, stanął na czele armii i wziął udział w kilku zwycięskich bitwach. Drugim znanym przedstawicielem rodu był Michał Salamon (1767-1840), który został podpułkownikiem. W bitwie pod Karako (w komitacie Vas) udało mu się rozbić francuską kawalerię. Otrzymał tytuł barona w 1816 roku od cesarza Franciszka I. Był stryjem Eleka (Aleksego) Salamona. To właśnie Elek poślubił w 1834 roku jedyną dziedziczkę zamku niedzickiego – Kornelię Horvath. Ich wnuk, Geza, po swoim ojcu Tivadarze (Teodorze) stał się ostatnim właścicielem zamku niedzickiego. Po jego śmierci w 1920 roku obowiązek utrzymania posiadłości spoczął na małżonce Gezy, Ilonie z hrabiów Bethlen de Bethlen.

Jacek Górecki